استاد شهید مرتضی مطهّری آیۀ شریفۀ «لقد كان لكم في رسول الله اسوة حسنة لمن كان يرجوا الله و اليوم الآخر و ذكر الله كثيرا» (احزاب/21) را در هریک از گفتارهای سیرۀ نبوی آورده و بدین وسیله این درس مهم را به ما می دهند که تحقیق و بررسی در سیرۀ نبوی همواره با این رویکرد مهم و اساسی و با هدف کشف و استخراج «اسوۀ حسنه» و به‌کارگیری آن در زندگی باید صورت گیرد، وگرنه صرفاً جنبۀ علمی و تاریخی خواهد یافت. ایشان در جایی با اشاره به عمق و عظمت و بیکرانی سیرۀ نبوی، بیان کرده‌اند که زمانی با اندیشۀ نوشتن کتابی دربارۀ سيرۀ پيامبراكرم، هرچه در مطالعات پیش‌تر رفته‌اند، این زمینه را مثل وارد شدن در دريايي دیده‌اند كه به تدريج عميق تر می شود؛ و چنین گفته‌اند: «همانطور كه سخنان پيامبر ما عميق است، رفتار پيغمبر ما آنقدر عميق است كه از جزئيترين كار پيغمبر ميشود قوانينی استخراج كرد. يك كار كوچك پيامبر، يك چراغ يا يك شعله يا نورافكن است برای انسان تا مسافت های بسيار دور را نشان بدهد».
امّا، بررسی تاریخ سیره شناسی و سیره نویسی نشان می‌دهد که سیرۀ نبوی تاکنون آنگونه که باید و شاید از مباحث قرآنی بهره‌مند نبوده و بسیار شایسته است که مباحث سیره هرچه بیشتر از علم تفسیر و علوم قرآنی بهره‌مند گردد و دادوستد و رابطۀ دو سویه میان تفسیر و سیره از نو گسترش یابد و تقویت شود. مطالعات قرآنی در سیرۀ نبوی را ضرورت و اهمیت همین بس که چه بسا بتواند و باید که دیدارهای پربار و کارساز سیره و تفسیر را پس از تأخیری بس زیانبار، کارسازی کند. حقیقت این است که قرآن همان سیرۀ نبوی است و سیرۀ نبوی درواقع مفسر و مبیّن قرآن است. قرآن‌کریم بزرگ ترین کتابی است که تمامی خطوط روشن اصلی و فرعی سیرۀ نبوی را ترسیم کرده و سیرۀ صحیح و شایستۀ پیامبراکرم جز در پرتو قرآن کریم و براساس میزان آن، قابل بازشناسی نیست.
خداوند سبحان با تعبیری آکنده از نوید و امید و در عین حال همراه با نوعی تهدید شدید، خطاب به همۀ مسلمانان جهان، بلکه به همۀ افراد و جوامع انسانی تا پایان جهان، در نهایت دقّت و صراحت و قاطعیت فرموده: «لقد كان لكم في رسول الله اسوة حسنة لمن كان يرجوا الله و اليوم الآخر و ذكر الله كثيرا». هرگاه به هر میزان و به هر مقدار، در پرتو هرگونه توجیه و استدلال، هرچند اندکی از «اسوۀ حسنۀ» حضرت ختمی مرتبت فاصله بگیریم، قطعاً، به ناچار از اسوه‌های سیّئه پیروی خواهیم کرد، و این است جایگاه بررسی سیرۀ پیامبر در قرآن و اهمیت مطالعات قرآنی دقیق و فراوان در حوزه‌های خُرد و کلان مباحث سیرۀ نبوی.
در سال 1388، بازیابی و بازشناسی مباحث سیرۀ نبوی در پرتو بیان قرآن کریم، انگیزۀ برگزاری کارگاه هایی آموزشی و پژوهشی قرار گرفت و دست یابی به این هدف، از این طریق، پایه گذاری شد. این عناوین که از بین موضوعات پیشنهادی مخاطبان آن کارگاه‌ها انتخاب شد، گویای وجود نیازها و سؤالاتی اساسی در اقشار گوناگون جامعه دربارۀ شناخت و برقراری ارتباط ملموس با سیرۀ نبوی و به ویژه، وجه کمتردیده شده در این حوزه، یعنی سیرۀ رسول اکرم در آینۀ قرآن کریم است؛ چنانکه این نیاز اساسی، خود را در پرسش‌ها، پاسخ‌ها و گفتگوهای تکمیلی طرح شده در هر کارگاه توسط مخاطبان که بحمدالله به گونه ای کم نظیر، قشری وسیع از افراد را به لحاظ سنی و تحصیلات دربرمی گرفت، نشان می دهد.
کتاب «مطالعات قرآنی در سیرۀ نبوی»، گزارشی پالایش‌شده و ویرایش‌شده از آن ده کارگاه آموزشی پژوهشی چهارساعته (جمعاً 40 ساعت) تحقیق موضوعی سیرۀ نبوی در قرآن‌کریم است که در طول مدّت یک سال در سالن اجتماعات واحد خواهران دارالقرآن بسیج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شهرستان کرج برگزار گردید؛ پس از سه سال با عنوان «درآمدی بر مطالعات قرآنی در سیرۀ نبوی» با شمارگان یکهزار نسخه به طبع و نشر رسید؛ و پس از آن، با گذشت پنج سال دیگر به لطف خدا، با تجدیدنظر سرتاسری با عنوان جدید به چاپ رسید.
این محتوا پس از سه سال از برگزاری کارگاه‌ها، به اهتمام و پیگیری دکتر حسین مرادی زنجانی که در طول برگزاری کارگاه‌ها با استاد دکتر محمّدعلی لسانی فشارکی همراه بوده‌اند، پیاده، نگارش و مستندسازی شد. این کتاب که برای اولین بار با همکاری صمیمانۀ انتشارات نصایح به طبع و نشر درآمد و در معرض مطالعه و ملاحظه و نقد و بررسی عزيزان اهل قرآن قرار گرفت، درس‌گفتارهایی است از نمونه‌های موضوعات سیرۀ نبوی که به قرآن عرضه شده و مورد بحث و گفتگو و پرسش و پاسخ قرار گرفته‌اند.
این کتاب، در پی ترسیم راهی است تا علاقمندان بتوانند بایسته‌ها و شایسته‌های سیره و سنت نبی اکرم را نه فقط در متون تاریخی و سیره بلکه در پرتو قرآن کریم جستجو کنند؛ مباحث مطرح‌شده در تاریخ و سیره را یک‌به‌یک به قرآن عرضه کرده و عیار آنها را با میزان قرآن بسنجند؛ ناگفته‌های تاریخ را در آینۀ قرآن بازیابی کنند؛ و حلقه‌های مفقوده در مباحث سیره را به پایمردی قرآن جبران کنند. این کتاب، با نمونه‌هایی که ارائه داده به خوبی ثابت کرده که چگونه می‌توان یکایک مباحث سیره را به قرآن عرضه نمود و ارزیابی کرد؛ چگونه قرآن کریم روزنه‌ها و سرفصل‌های جدیدی در سیرۀ نبوی به روی ما می‌گشاید و تأسیس می‌کند و چه رهنمودها و راه‌گشایی‌هایی در این خصوص به ما ارزانی می‌دارد.
این کتاب که با استقبال خوبی از سوی علاقمندان مواجه شد، به صورت پراکنده چاپ‌هایی متعدد به خود گرفت؛ به‌گونه‌ای‌که پس از چند سال احساس نیاز شد که کتاب باید ویرایش جدیدی به خود بگیرد. در این مرحله، دکتر لسانی فشارکی چاپ نخست را به صورتی سرتاسری مورد ویرایش، تصحیح و تکمیل قرار داد و کتاب در سال 1398، با تغییراتی در عنوان‌بندی، سرفصل‌ها و افزودن برخی مطالب، ویرایشی جدید از کتاب با قطعی رُقعی تحت عنوان «مطالعات قرآنی در سیرۀ نبوی» با انتقال امتیاز نشر آن از انتشارات نصایح به کانون زبان قرآن و منتقل گردید و به لطف خدا، از طریق نشر صد و چهارده به چاپ رسید.
این کتاب، در حال حاضر، از طرقی مختلف قابل دسترسی است. علاقه‌مندان می‌توانند به سایت اینترنتی کتاپخش ketapaxsh.ir مراجعه نمایند؛ یا با شماره تلفن 02166934687 یا همراه 09911144017 (کانون زبان قرآن) تماس حاصل نمایند.