سوره شناسی کارگاهی

بسم الله الرحمن الرحیم. الحمد للّه ربّ العالمین، و صلّی الله علیٰ سیّدنا و نبیّنا محمّد و آله الطاهرین و اصحابه المنتجبین.

کتاب پیشِ رو که به لطف خدا اکنون به زیور طبع و نشر آراسته می‌شود، پیش از این در دورۀ یک‌سالۀ فرصت مطالعاتی در کشور مالزی (1390-1389 ش) به قلم استاد دکتر محمّدعلی لسانی فشارکی رضوان الله تعالیٰ علیه و در ادامۀ کوشش‌های نزدیک به چهار دهۀ ایشان در راستای نشر و ترویج و گسترش و شکوفایی علم سوره‌شناسی، از جمله نگارش مقالات متعدّد دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی و تألیف کتاب سوره‌شناسی و برگزاری کارگاه‌های آموزشی پژوهشی سوره‌شناسی، نگارش و سرانجام، در سال‌های اخیر متن کتاب زیر نظر خود ایشان ویراسته و نهایی شد و در مسیر نشر آثار کانون زبان قرآن قرار گرفت. اِعمال آخرین اصلاحات کتاب با رحلت ایشان مصادف گردید، و از این رو، عنوان این کتاب ارزشمند که در طول مراحل نگارش و ویرایش توسط استاد به صورت «سوره‌شناسی کارگاهی کاربردی» تقریر می‌شد، در آخرین نسخه از اصلاحات ویرایشی ایشان، در صفحۀ عنوان با حذف کلمۀ «کاربردی» به عبارت «سوره‌شناسی کارگاهی» درج شده بود، با جمع‌بندی واحد پژوهش کانون زبان قرآن، به همین صورت اخیر انتخاب و تعیین گردید. همچنین، با وجود اینکه ایشان مقرّر داشته بودند مقدّمهٔ نگارش‌شدۀ مختصر کتاب تفصیل پیدا کند و این امر میسّر نشد، در نهایت، این مقدّمه به همان صورت در دیباچۀ این کتاب نقش بست.

کتاب «سوره‌شناسی کارگاهی» که توسط پدیدآورنده به مباحث سوره‌شناسی سوره‌های قرآن کریم، از فاتحة الکتاب تا لقمان اختصاص داده شده است، از یک مقدّمۀ کوتاه، چنانکه بیان شد، و مباحث سوره‌شناسی سورۀ فاتحة الکتاب، آغاز و سوره به سوره، تا به سوره‌شناسی سورۀ لقمان سِیر می‌کند و ختم می‌شود. مطالب سوره‌شناسی طرح شده در کتاب که تقریباً از الگویی یکسان در بیان مباحث مختلف سوره‌شناسی پیروی نموده‌اند، نمونه‌هایی کارگاهی و تحلیلی هستند که در عین سرفصل‌گونه بودن، مبتنی بر آنچه در مبانی سوره‌شناسی بیان می‌شود، فصل‌الخطاب سوره‌شناسی سوره‌های مورد نظر نبوده، و پروندۀ کوشش‌ها و پژوهش‌های سوره‌شناسانۀ آن سوره‌ها با ارائۀ نمونه‌هایی آموزشی و پژوهشی، همواره به روی مخاطبان گشوده خواهد بود. این منظور، با ملاحظه و مطالعۀ دیگر آثار پدیدآورنده در حوزۀ سوره‌شناسی در قالب مقالات و نوشتارها یا کارگاه‌های آموزشی پژوهشی و آثار صوتی و تصویری در مجموعۀ کانون زبان قرآن و دیگر مجموعه‌ها قابل مشاهده و بازیابی است.

اکنون که به لطف خداوند تبارک این اثر در دسترس مخاطبان و علاقه‌مندان قرار می‌گیرد، همراه و قرینه‌ای برای کتاب سوره‌شناسی (روش تحقیق ساختاری در قرآن کریم) از دیگر آثار منتشر شده در مجموعۀ کانون زبان قرآن است که می‌کوشد زمینۀ اُنس و همنشینی و زیستن با سوره‌های کلام الله و مطالعه و تحقیق و پژوهش در سوره‌های قرآن را برای عموم مردم که مخاطبان حقیقی و به حقّ قرآن کریم‌اند، بگستراند. شایسته است که این اثر در کنار قرین خود کتاب «سوره‌شناسی» دیده و مطالعه شود و مورد توجّه قرار گیرد تا نمونه‌های از کار درآمدۀ سوره‌شناسی در آن، با اصول و مبانی و قواعد و راه و روش سوره‌شناسی درآمیخته و زمینۀ سوره‌شناسی را هموارتر گرداند. در پرتو این آموزه‌ها، همواره، تجربه‌های ارتقایابندۀ سوره‌شناسی در کارگاه‌های آموزشی پژوهشی در کانون زبان قرآن توسط پژوهشگران، داوطلبانه به اشتراک گذاشته شده که آثار صوتی آن از وبگاه این مجموعه قابل بازیابی است.

ربّنا آمنّا فاغفر لنا و ارحمنا و انت خیر الراحمین.

واحد پژوهش کانون زبان قرآن

9 مهرماه 1403 = 27 ربیع المولود 1446